การเล่นคือช่วงเวลาแห่งการเรียนรู้ที่สำคัญที่สุดของเด็กทุกคน การเลือกของเล่นให้เหมาะสมกับลูกน้อยแต่ละช่วงวัยจึงเป็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ควรใส่ใจไม่แพ้เรื่องอื่น ซึ่งนอกจากจะคำนึงถึงเรื่องการส่งเสริมพัฒนาการแล้ว ยังต้องพิจารณาเรื่องความปลอดภัยเป็นปัจจัยหลักด้วย โดยของเล่นเด็กควรผลิตจากวัสดุเกรดดี ปลอดสารพิษ ไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพ ทำความสะอาดง่าย หากมีกลไกไฟฟ้าต้องมั่นใจว่าผลิตจากโรงงานที่ได้มาตรฐาน และมีความเหมาะสมกับเด็กแต่ละคน เช่น ถ้าเด็กเป็นโรคภูมิแพ้ก็ควรหลีกเลี่ยงตุ๊กตาผ้าที่สะสมฝุ่น หรือถ้าเป็นเด็กวัยกำลังชอบส่งของเข้าปาก ก็ควรหลีกเลี่ยงของเล่นที่มีส่วนประกอบชิ้นเล็กๆ ซึ่งอาจหลุดลงไปในลำคอได้
ของเล่นสำหรับเด็กอายุ 1 ขวบ
เด็กส่วนใหญ่จะเริ่มหัดเดินช่วงอายุ 12-15 เดือน และเริ่มขีดเขียนเป็นเส้นบนกระดาษได้แล้ว อีกทั้งยังสามารถทำตามคำสั่งง่ายๆ และตอบชื่อสิ่งของใกล้ตัวได้ถูกต้อง ของเล่นที่เหมาะกับเด็กวัยนี้จึงควรเป็นของเล่นที่ช่วยเสริมทักษะด้านการเข้าใจบทบาทสมมติต่างๆ รวมถึงของเล่นที่ช่วยพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็กและสติปัญญา ตัวอย่างเช่น
- หนังสือบอร์ดที่ทำจากกระดาษอัดแข็ง แข็งแรงทนทาน เลือกเล่มที่มีภาพประกอบสีสันสดใสหรือภาพถ่ายวัตถุจริง เพื่อให้ลูกน้อยได้เรียนรู้เรื่องสิ่งของต่างๆ รอบตัว
- สมุดระบายสี แนะนำให้ใช้คู่กับสีเทียนแท่งใหญ่ จะมีสีสันดึงดูดความสนใจและปลอดภัยกว่าสีไม้ที่มีปลายแหลม
- ของเล่นที่จำลองบทบาทสมมติ เช่น โทรศัพท์ปลอม ตุ๊กตาเด็กพร้อมอุปกรณ์แต่งตัว หุ่นเชิด ยานพาหนะจำลอง
- ของเล่นที่ช่วยฝึกกล้ามเนื้อมัดใหญ่และมัดเล็ก เช่น เพ็กบอร์ดขนาดใหญ่ ลูกบอลขนาดใหญ่และเล็ก บล็อกไม้ ของเล่นที่ฝึกการใช้มือหยิบจับในอิริยาบถต่างๆ
ของเล่นสำหรับเด็กอายุ 2 ขวบ
เด็กวัยนี้สามารถควบคุมกล้ามเนื้อมือได้ดีขึ้น อีกทั้งยังเป็นวัยที่กำลังเรียนรู้ทักษะด้านภาษาอย่างรวดเร็ว ชอบเล่นบทบาทสมมติ เช่น ทำอาหาร รักษาคนป่วย รวมถึงชอบทดสอบสมรรถภาพทางร่างกายด้วยการปีนป่าย กระโดดจากที่สูง เกลือกกลิ้ง ห้อยโหน เรียกว่าเป็นวัยที่กำลังซุกซนเอาเรื่องทีเดียว จึงต้องระวังเรื่องอุบัติเหตุมากเป็นพิเศษ ตัวอย่างของเล่นที่เหมาะกับเด็กวัยนี้ ได้แก่
- ของเล่นที่ช่วยฝึกทักษะการแก้ปัญหาง่ายๆ เช่น ตัวต่อไม้ 4-12 ชิ้น จิ๊กซอว์รูปเลขาคณิต ของเล่นที่สอนเรื่องการจัดเรียงวัตถุตามขนาด รูปร่าง สี หรือกลิ่น
- ของเล่นที่ฝึกให้เขาได้ประกอบสร้างอะไรบางอย่างขึ้นมา เช่น ชุดอุปกรณ์สำหรับเล่นทรายและน้ำ รถของเล่นพร้อมราง ชุดอุปกรณ์ก่อสร้าง อุปกรณ์ครัว ชุดแต่งตัวตุ๊กตา
- อุปกรณ์ทำงานศิลปะที่มีรายละเอียดมากขึ้น เช่น สีเทียน กระดาษสี กรรไกรสำหรับเด็ก กระดานดำและชอล์ก
- หนังสือภาพสำหรับเด็กที่โตขึ้น สอนให้เขาเรียนรู้เรื่องใกล้ตัว
- ของเล่นที่ได้ฝึกกล้ามเนื้อ เช่น ลูกบอลสำหรับเตะและขว้าง รถจำลองสำหรับเด็กเล็ก อุปกรณ์สำหรับฝึกปีนป่ายที่มีพื้นผิวนุ่ม ไม่ก่อให้เกิดอันตราย
ของเล่นสำหรับเด็กอายุ 3 ขวบ
ช่วงวัยนี้จะเป็นช่วงเตรียมความพร้อมก่อนเข้าโรงเรียนอนุบาล ซึ่งเด็กจะเริ่มมีสมาธิมากขึ้น เริ่มพูดเยอะและชอบซักถามเรื่องต่างๆ รอบตัว สามารถวาดรูปทรงง่ายๆ ตามแบบได้ ทำตามคำสั่งต่อเนื่องได้ และชอบทดลองทำสิ่งใหม่ๆ รวมถึงชอบเล่นเกมที่มีกติกาการแข่งขันและทำกิจกรรมกลุ่มร่วมกับเด็กคนอื่นๆ หากเป็นไปได้คุณพ่อคุณแม่จึงควรพาเขาไปพบปะกับเพื่อนวัยเดียวกันบ้าง ตัวอย่างของเล่นที่เหมาะกับเด็กวัยนี้ เช่น
- ตัวต่อที่มีจำนวนมากขึ้น (12-20 ชิ้น) ของเล่นที่ฝึกการเรียนรู้เรื่องความกว้าง ความยาว ความสูง รูปทรงต่างๆ สี กลิ่น และปริมาณ
- ชุดทรายแม่เหล็กสำหรับปั้นเป็นรูปทรงต่างๆ
- เกมที่มีตัวตุ๊กตุ่นโผล่ขึ้นมาให้ทุบ ฝึกการตัดสินใจและปฏิสัมพันธ์ระหว่างมือกับสายตา
- ชุดอุปกรณ์ศิลปะสำหรับเด็กก่อนวัยเรียน สีประเภทต่างๆ อุปกรณ์ตัดแปะ ดินน้ำมันสีสันสดใส
- หนังสือนิทานที่มีเนื้อหาเป็นเหตุเป็นผลและมีคำศัพท์มากขึ้น สอนเรื่องมนุษยสัมพันธ์ การมีน้ำใจ การไปโรงเรียน มารยาททางสังคมที่ควรปฏิบัติ
ของเล่นที่เริ่มสอนให้รู้จักบทบาทหน้าที่และอาชีพต่างๆ เช่น ชุดวิศวกรน้อย ชุดคุณหมอ อุปกรณ์ทำงานบ้านสำหรับเด็ก